Perbankan Islam Jendela di Malaysia: Cabaran dan Halatuju Pematuhan Syarak

Abstract

Sejak pelancaran Skim Perbankan Islam (SPI) pada tahun 1993, sektor perbankan Islam di negara ini mula menyaksikan percambahan jendela Islamik oleh institusi-institusi kewangan konvensional. Setelah hampir 40 tahun usia perbankan Islam di Malaysia, beberapa bank Islam penuh telah tertubuh sama ada melalui penubuhan asal atau penukaran dari bank konvensional kepada Islamik, dan banyak jendela Islamik telah bertukar kepada subsidiari. Dalam konteks perbahasan fiqh mengenai penukaran sistem perbankan konvensional kepada Islam, persoalan timbul: ke manakah halatuju perbankan Islam jendela di Malaysia, dan apakah cabaran pematuhan syarak yang mungkin dihadapi oleh jendela-jendela Islamik yang berada di bawah institusi kewangan konvensional ini? Bagi menjawab persoalan ini, pendekatan kajian kepustakaan digunakan yang mana sumber literatur yang pelbagai serta data-data yang relevan dirujuk dan dianalisis. Kajian ini melihat bahawa pengoperasian sesebuah jendela Islamik seharusnya dinilai berdasarkan motif penubuhannya iaitu ia seharusnya menjadi sebahagian dari usaha penukaran sistem perbankan konvensional kepada Islam secara berperingkat. Tanpa motif ini, penubuhan jendela Islamik, lebih-lebih lagi di sebuah negara Islam dan di dalam ekosistem yang mana sistem kewangan Islam sudah mampu bersaing dengan konvensional, boleh dianggap hanya sebagai helah oleh sebuah bank riba untuk turut menawarkan dan bersaing dalam pasaran perkhidmatan kewangan Islam. Memandangkan status jendela sebagai sebuah jabatan yang ditubuhkan di bawah sesebuah perbankan konvensional, dan mempunyai dana yang berasingan, kajian ini melihat bahawa sekiranya sesebuah perbankan jendela telah mencapai kemampuan untuk mandiri seperti mempunyai kecukupan modal atau saiz aset yang tertentu, ia perlu berusaha untuk bertukar kepada sebuah perbankan Islam penuh.